Natuursteen delven én de wereld mooier achterlaten

De Kunrader Steengroeve, gelegen in Voerendaal in het zuiden van Limburg, is een onderneming die niet alleen geworteld is in de lokale geschiedenis, maar ook een pionier is op het gebied van duurzaamheid in de natuursteenindustrie. Bovendien is het de enige open mijngroeve in Nederland waar natuursteen wordt gedolven. Bas Vervuurt, mede-eigenaar van het familiebedrijf, vertelt bevlogen over hoe ze alles in de groeve zo duurzaam mogelijk proberen te doen. “We vangen niet alleen hemelwater op en hergebruiken het zaagwater, maar zetten ook schapen in om het gras op de hellingen van de groeve te beheren. Dit zorgt niet alleen voor een mooi landschap, maar ook voor een gevarieerdere flora en fauna.” En dat laatste is belangrijk, want naast de productie van de bijzondere Kunrader steen heeft de groeve een andere belangrijke functie: het gebied na het delven van de steen met een hogere natuurwaarde opleveren als natuurgebied dan bij aanvang van de exploitatie.

Nieuw leven

Dat zit zo. De geschiedenis van de Kunrader Steengroeve gaat terug tot het einde van de 19^e eeuw, maar het bedrijf kreeg pas echt zijn huidige vorm toen Bas zijn vader, Marc Vervuurt, in 2003 besloot om de activiteiten nieuw leven in te blazen. De groeve, die oorspronkelijk rond 1970 was gesloten, werd lange tijd niet meer gebruikt voor de winning van Kunrader steen. In die periode was de enige manier om aan de unieke Kunrader stenen te komen, door oude gebouwen te slopen en de gebruikte stenen te hergebruiken. "Mijn vader zag dat er veel vraag was naar Kunrader stenen, maar dat er simpelweg niet genoeg aanbod was," vertelt Bas. Marc besloot daarom om een nieuwe koers te varen. In 2003 kocht hij een stuk land dat ooit als opslagplaats voor de steengroeve had gediend, met het idee om te gaan handelen in gebruikte ornamenten en bouwmaterialen, waaronder Kunrader steen die vrijkwam bij sloopwerken. Maar het bleef niet bij de handel in gebruikte stenen. Het perceel dat Marc had gekocht, bleek het voormalige opslagterrein van de oorspronkelijke groeve te zijn en dat wakkerde een ambitie aan. "In 2007 begon mijn vader serieus na te denken over het heropenen van de groeve," herinnert Bas zich. "Hij zag een kans om niet alleen in oude stenen te handelen, maar ook om de Kunrader steen weer rechtstreeks uit de groeve te halen." Dit was een ambitieuze onderneming, aangezien het verkrijgen van de benodigde vergunningen een lang en complex proces was.

Eindig

Na vijf jaar van voorbereiding werd de groeve in 2013 eindelijk heropend. Dit was een mijlpaal voor het bedrijf en een belangrijke stap om aan de groeiende vraag naar Kunrader steen te voldoen. "Sinds 2013 mogen we weer actief Kunrader steen delven," zegt Bas met trots. Deze heropening markeerde niet alleen de wedergeboorte van de groeve, maar ook het begin van een nieuwe fase in de natuursteenindustrie in Nederland, waarin lokale en duurzame productie centraal staat. De focus op duurzaamheid is mede ingegeven door het feit dat de voorraad Kunrader steen eindig is. “De vergunning loopt tot 2031 en we verwachten dat we in de paar jaar daarna de laatste stenen kunnen verkopen,” zegt Vervuurt. “We zouden dan eventueel de groeve zuidwaarts kunnen uitbreiden, die grond hebben we al in eigendom, maar het is nog maar de vraag of we dat willen en of we daar weer een vergunning voor krijgen. Tot 2032 gaan we sowieso door, want de vergunningskosten waren zo hoog dat eerder stoppen er niet in zit. Plus dus het feit dat we ons verplicht hebben om het terrein mooier en beter achter te laten dan dat we het aantroffen.” Dat alles bij elkaar heeft geleid tot een bedrijfsmodel waarin duurzaamheid centraal staat.

Restproducten

Vervuurt benadrukt dat alles wat uit de groeve wordt gehaald, optimaal wordt benut. “We zorgen ervoor dat niets verloren gaat. Van het delven en verwerken van de stenen tot het gebruik van restproducten voor onder andere landbouw en tuinbouw, alles wordt hoogwaardig verwerkt,” aldus Vervuurt. Zelfs het slib dat vrijkomt bij het zagen van de stenen wordt hergebruikt, bijvoorbeeld in de productie van zeep of pigmenten. Daarnaast blijft de steengroeve innoveren op het gebied van duurzame toepassingen van hun producten. “We experimenteren bijvoorbeeld met het maken van hoogwaardige terrazzovloeren van restmateriaal,” zegt Vervuurt. “Op deze manier kunnen we bijdragen aan circulair bouwen en ervoor zorgen dat alles wat we uit de grond halen optimaal benut wordt.” Ook zijn er bijenkorven geplaatst in de groeve, omdat deze bijen een belangrijke bijdrage leveren aan de bestuiving van planten in het groeveterrein. Om de natuur verder te stimuleren, wordt er naast de groeve kalkgrasland ontwikkeld. Wat Kunrader extra duurzaam maakt, is dat de stenen niet over grote afstand naar Nederland vervoerd hoeven worden. Alleen daardoor zorgt lokaal gedolven natuursteen al voor een aanzienlijke CO₂-reductie.

Waardevast

De duurzaamheid en kwaliteit van Kunrader steen trekken een divers klantenbestand aan. Vervuurt vertelt: “Onze klanten vari.ren van particulieren die een paar stenen nodig hebben voor hun tuin tot grote bouwprojecten die honderden vierkante meters gezaagde stenen afnemen.” De veelzijdigheid van de Kunrader steen maakt het geschikt voor zowel restauratieprojecten als voor nieuwbouwprojecten met een authentieke uitstraling. Volgens Vervuurt hechten veel klanten waarde aan het lokale en duurzame karakter van de Kunrader steen. “Er zijn klanten die heel bewust kiezen voor een product dat lokaal is gedolven en met respect voor de natuur is verwerkt,” legt hij uit. “Voor anderen is de esthetiek van de steen belangrijker; ze zien het gewoon als een mooie steen die perfect past bij hun project.” Toch merkt Bas dat duurzaamheid een steeds belangrijker criterium wordt voor veel van hun klanten, vooral bij grotere bouwprojecten. Naast de duurzaamheid biedt Kunrader steen ook financiële voordelen op de lange termijn. “De stenen behouden hun waarde door de jaren heen en kunnen zelfs in waarde toenemen,” zegt Vervuurt. Dit maakt de steen niet alleen een duurzame keuze, maar ook een slimme investering. "We hebben klanten die stenen hebben gekocht voor bijvoorbeeld een tuinproject en die na tien jaar nog steeds dezelfde waarde vertegenwoordigen. In sommige gevallen krijgen ze zelfs meer terug dan ze oorspronkelijk betaald hebben. "Een van de meest opmerkelijke voorbeelden van de waardevastheid van Kunrader steen is het gebruik ervan in het oudste stenen gebouw van Nederland, het Romeinse badhuis in Heerlen. "Dit badhuis, dat deels nog steeds overeind staat, bewijst hoe duurzaam onze steen is," zegt Bas. "Zelfs na eeuwen is de Kunrader steen nog steeds in goede staat, dat zegt wel iets over de kwaliteit van het materiaal." Dit historische voorbeeld onderstreept niet alleen de duurzaamheid van de Kunrader steen, maar ook de esthetische en culturele waarde die het kan toevoegen aan moderne bouwwerken. Deze waardevastheid komt mede door de unieke eigenschappen van de Kunrader steen en de beperkte beschikbaarheid ervan. "Wat we delven is letterlijk onvervangbaar," benadrukt Vervuurt. Dit betekent dat de stenen die vandaag de dag worden gebruikt, waarschijnlijk nog generaties lang zullen meegaan, of ze nu worden gebruikt in moderne architectuur of in de restauratie van historische gebouwen.