‘Veilig en gezond werken is net zo belangrijk als snel en secuur werken’

“Risico's inschatten is volstrekt normaal”, houdt Frijters zijn gehoor voor. “Niemand gaat zomaar bungee jumpen zonder eerst over de gevaren na te denken. En hopelijk denkt iedereen van jullie tegenwoordig heel goed na voordat je gaat zitten appen achter het stuur. Dus waarom zou je niet nadenken over risico’s op de werkvloer?”

Vervelend

Jazeker, het is best een vervelend klusje. En het levert ook niet meteen iets op. Het vraagt inderdaad ook om net even iets anders naar de dagelijkse werkzaamheden te kijken. En ja, het is ook een beetje saai. En hadden we al gezegd dat het eigenlijk ook heel vervelend is? Dat is enigszins gechargeerd de sfeer in het NOA-klaslokaal op deze donderdagmiddag. Vijftien deelnemers aan de cursus ‘Verplichte RI&E in één dag op weg’ - onderdeel van het NOA Winterprogramma. Stuk voor stuk worstelen de cursisten op hun meegebrachte laptops zich door ellenlange vragenlijsten op de website van Volandis. Daar vullen ze op een beschermde omgeving de ‘RI&E Bouwnijverheid’ in, een online applicatie waarmee (af)bouwbedrijven op een eenvoudige wijze zelf een RI&E en een plan van aanpak (PvA) kunnen maken, zonder inschakeling van deskundigen. Ze krijgen vandaag hulp van Adri Frijters, trainer en consultant met een schat aan ervaring binnen de arbo-wereld van de bouw.

Veilig en gezond

De deelnemers zijn divers. Er zijn directeuren van stukadoorsbedrijven, natuursteenbedrijven, plafond- en wandmonteurs en vloerenleggers. Maar ook werknemers van bedrijven die zijn aangewezen als preventiemedewerker. Sommige van die bedrijven hebben 30 medewerkers, anderen 5. En sommigen werken alleen met zzp’ers die ze inhuren. Ze hebben vandaag één ding gemeen: ze moeten over een RI&E beschikken. Want dat moeten alle bedrijven met personeel. En zzp’ers die u per uur inhuurt zijn volgens de Arbo-wet ook personeel. U moet zorgen dat ze hun werk veilig en gezond kunnen uitvoeren. En met een RI&E doet u niets anders dan per functie binnen uw bedrijf de risico’s in beeld brengen en duidelijk maken dat u over die risico’s heeft nagedacht en dat u ze zo beperkt mogelijk houdt. Het liefst door risico’s tot nul te reduceren en als dat niet kan door aan te geven hoe u de kans op ongelukken zoveel mogelijk beperkt. En dat is nodig.

Boetes

Niet voor niets kondigde de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) vorig jaar aan strenger te gaan controleren op de aanwezigheid van een RI&E en de boetes op het ontbreken ervan te verhogen. En niet voor niets schreef staatssecretaris van Sociale Zaken, Tamara van Ark, op 29 januari jongstleden aan de Tweede Kamer dat ze een meerjarenplan lanceert om de naleving van RI&E’s te verbeteren. Want in Nederland overlijden ieder jaar nog 4100 mensen door arbeidsongevallen of beroepsziekten. En ondanks de verplichting heeft minder dan de helft van alle bedrijven met personeel een RI&E. Omdat ze het simpelweg niet weten of omdat ze het nut er niet van in zien. En juist daarom biedt NOA een cursus waarin leden in slechts één middag door de vragen worden geloodst. En na die middag zijn ze up-to-date. En voldoen ze aan de wet.

Helm

“Ja, je moet je medewerkers er dus op wijzen dat ze hun werk zo veilig mogelijk uitvoeren”, legt Frijters geduldig aan cursist Jasper van Maarseveen van het gelijknamige stukadoorsbedrijf uit. “Dus ja, dat houdt ook in dat je ze moet vertellen dat ze op een bouwplaats verplicht veiligheidsschoenen en een bouwhelm dragen.” Van Maarseveen vertelt dat zijn medewerkers regelmatig zonder helm op een werk verschijnen. En dat hij het lastig vindt om ze van de noodzaak te overtuigen. “Maar je kunt ze toch ook prima uitleggen dat ze netjes en secuur moeten werken en dat ze het werk binnen een bepaalde tijd af moeten hebben?”, antwoord Frijters. “Nou dan! Veilig en gezond werken is net zo belangrijk als snel en secuur werken. Daar mag, nee moet, je je personeel dus op aanspreken. En net zoals niet netjes werken consequenties heeft, zou onveilig werken dat ook moeten hebben. Veilig werken voorkomt verzuim en is dus goed voor je rendement. Een zieke medewerker kost je geld. En een boete wegens overtreding van de Arbowet ook. Dat kun je ze prima uitleggen.”

Kleine moeite

Terwijl Frijters de theorie rond de RI&E en de samenhang met verschillende wetten uitlegt, vullen de deelnemers aan de cursus via de website van Volandis hun RI&E in. Voor het natuursteenbedrijf met slechts een directeur en een aantal natuursteenbewerkers is dat iets minder werk dan voor het afbouwbedrijf dat meerdere disciplines en een aantal kantoormedewerkers in huis heeft. Jeanine van den Berg van Antoon van den Berg Stucadoorsbedrijf lukt het - volgens docent Frijters als eerste van alle deelnemers die ooit aan de cursus deelnamen - om nog voor vijf uur ‘s middags de volledige RI&E af te hebben. Ze bloost als ze het hoort, maar kijkt ook triomfantelijk het leslokaal rond. “Zo moeilijk is het niet”, vertrouwt ze de andere cursisten toe. “Je moet er even de tijd voor nemen en logisch nadenken. Het leert je sowieso om risico’s in het bedrijf beter in te schatten. En je wilt toch dat iedereen ‘s avonds weer heelhuids naar huis kan? Dan is dit een kleine moeite.”