Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland

U bent nu al zes jaar voorzitter van MKB-Nederland. Hoe heeft de ondernemerswereld zich de afgelopen jaren ontwikkeld?

"Er is in de afgelopen jaren veel veranderd, vooral als we kijken naar de politieke context waarin ondernemers opereren. De afgelopen jaren hebben we een kabinet gehad dat nooit echt van start is gegaan en vooral bezig was om Nederland bestuurbaar te houden, zonder veel behoefte aan input van buitenaf. Het kabinet daarvoor, Rutte III, was intensiever betrokken bij de economie, zeker tijdens de coronacrisis. Dat was een periode waarin we als ondernemersorganisaties veel intensiever contact hadden met de politiek."

Hoe ziet u d toekomst met het huidige kabinet? Wat zijn uw verwachtingen?

"Terwijl wij met elkaar spreken, zijn er twee belangrijke trajecten gaande: de afronding van het regeerprogramma en de besluitvorming voor Prinsjesdag. Wat ik tot nu toe heb gehoord, stemt mij positief. Het lijkt erop dat het nieuwe kabinet zich realiseert dat de economie cruciaal is om de uitdagingen van Nederland aan te pakken. We moeten echter wel afwachten wat er precies in het regeerprogramma komt te staan."

Wat ziet u als de grootste prioriteiten voor het nieuwe kabinet met betrekking tot ondernemers?

"Voor ons zijn er drie belangrijke pijlers: vertrouwen, vereenvoudiging en voorspelbaarheid. Het is essentieel dat het nieuwe kabinet werkt aan het herstellen van vertrouwen tussen de overheid en ondernemers. Daarnaast moeten onze systemen weer eenvoudiger worden. Het huidige systeem is te ingewikkeld geworden, met als gevolg dat ondernemers vaak met tegenstrijdige regels worden geconfronteerd. Ten slotte is voorspelbaarheid van beleid cruciaal, zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn."

Onlangs bood u een nieuwe ondernemersagenda aan minister Beljaarts van Economische Zaken aan. Kunt u uitleggen wat de kern is van deze agenda?

"Zeker. Naast de drie V’s die we aan de overheid vragen - vertrouwen, vereenvoudiging en voorspelbaarheid - hebben we vanuit MKB-Nederland ook drie V’s geformuleerd die wij als ondernemers willen bieden: vernieuwing, versnelling en verbinding. Deze drie V’s vertegenwoordigen de kracht en de bijdrage die ondernemers kunnen leveren aan de samenleving."

Kunt u deze drie nieuwe V’s nader toelichten?

"Natuurlijk. Vernieuwing staat voor innovatie en het constant zoeken naar betere methoden en oplossingen. Ondernemers zijn van nature vernieuwers en willen graag bijdragen aan de grote transities zoals digitalisering en duurzaamheid. Dan heb je Versnelling, wat betrekking heeft op de noodzaak om processen sneller en efficiënter te laten verlopen. Of het nu gaat om de energietransitie of de bouw van nieuwe woningen, ondernemers kunnen helpen deze ambities sneller te realiseren, mits de overheid hen de ruimte geeft. Ten slotte is er Verbinding. Ondernemers verbinden niet alleen mensen en gemeenschappen, maar ook verschillende sectoren en disciplines. Ze spelen een sleutelrol in het creëren van samenhang in de samenleving, wat in deze tijden van polarisatie steeds belangrijker is."

Hoe ziet u de rol van ondernemers in het oplossen van maatschappelijke problemen?

"Ondernemers hebben vaak de oplossingen in handen voor de uitdagingen waar we als samenleving voor staan, of het nu gaat om klimaatverandering, woningbouw of de krapte op de arbeidsmarkt. Echter, om die oplossingen volledig te benutten, is er ruimte en vertrouwen nodig vanuit de overheid. Zoals ik in onze Ondernemersagenda heb aangegeven, moet het beleid van het nieuwe kabinet erop gericht zijn om ondernemers niet als onderdeel van het probleem, maar als deel van de oplossing te zien."

In hoeverre is de huidige arbeidsmarkt een uitdaging voor ondernemers?

"De arbeidsmarkt is inderdaad een groot probleem. We hebben meer vacatures dan werklozen, maar de banen die er zijn, sluiten niet altijd aan op de beschikbare mensen. Er is ook een gebrek aan goede prikkels in het systeem; mensen worden niet altijd beloond voor extra werk. Meer werken levert simpelweg niet genoeg op. Daarnaast zie je dat zelfstandigen. in sommige sectoren, zoals onderwijs en zorg, minder productief zijn wanneer ze zelfstandig worden, omdat ze in minder tijd hetzelfde inkomen kunnen genereren."

U noemde eerder ook digitalisering als een belangrijk thema. Hoe ziet u de rol van digitalisering in de toekomst van MKB-bedrijven?

"Digitalisering biedt enorme kansen, maar het betekent ook dat bedrijven snel moeten schakelen om niet achter te blijven. Veel ondernemers zitten nu in een 'wachtstand', vooral in sectoren zoals de bouw, waar er nog veel onzekerheid is, bijvoorbeeld door de stikstofcrisis. Bedrijven moeten zich bewust zijn van de impact van nieuwe technologie.n en moeten investeren in kennis en vaardigheden om bij te blijven. Want als je nu niet in het peloton kunt aanhaken, loop je de kans voorgoed achter te blijven."

Stikstof blijft een belangrijk onderwerp, vooral in de bouwen infrasector. Hoe kijkt u naar de huidige situatie en de rol van ondernemers hierin?

"Stikstof is inderdaad een grote uitdaging, vooral omdat het gebrek aan ruimte letterlijk alles op slot zet. Of het nu gaat om woningbouw, bedrijventerreinen of infrastructuurprojecten, er is stikstofruimte nodig om verder te kunnen bouwen. We zien dat er een oneerlijke verdeling plaatsvindt tussen de verschillende stakeholders, zoals de natuurorganisaties en de landbouwsector. Daarom is het cruciaal dat de overheid hier regie voert en een eerlijke verdeling van de stikstofruimte organiseert. Ondernemers willen namelijk ook graag bijdragen aan circulaire ambities, zoals het hergebruik van bouwmaterialen, maar daar is wel ruimte voor nodig."

Hoe belangrijk is het opleiden van vakmensen, gezien de huidige uitdagingen in de bouw?

"Het opleiden van vakmensen is cruciaal. Helaas zien we dat praktijkopleidingen in Nederland zijn afgenomen. We moeten nadenken over hoe we praktijkonderwijs aantrekkelijker en toegankelijker kunnen maken. Het is ook belangrijk dat ondernemers zelf verantwoordelijkheid nemen in het opleiden van hun toekomstige werknemers. Misschien moet de overheid zich er soms wat minder mee bemoeien, zodat ondernemers de ruimte krijgen om deze opleidingen zelf vorm te geven."

Hoe is de samenwerking tussen de NOA en MKB-Nederland?

“Ik ben zeer te spreken over de actieve betrokkenheid van NOA-voorzitter John Kerstens in de beleidsdiscussies binnen MKB-Nederland. Het is geweldig om te zien hoe betrokken en goed voorbereid hij altijd is. Hij levert een waardevolle bijdrage aan de verschillende beleidsdossiers en speelt een actieve rol in de besluitvorming. Dit soort samenwerking is essentieel om als ondernemersorganisatie effectief te kunnen opereren en de belangen van onze leden, van ondernemers, goed te kunnen behartigen.”

Tot slot, wat zou uw boodschap zijn aan de overheid met betrekking tot de ondersteuning van ondernemers?

"Geef ondernemers het vertrouwen en de ruimte om te doen waar ze goed in zijn. Natuurlijk zijn er altijd risico's, maar een teveel aan regels maakt het voor bonafide ondernemers moeilijker om het goede te doen. Laat de overheid zich focussen op handhaving achteraf in plaats van alles van tevoren te willen controleren. Alleen zo kunnen we de energie van ondernemers optimaal benutten voor het welzijn van onze samenleving. We moeten voorkomen dat we naar een wereld gaan waarin we geen fouten meer mogen maken, want dat is kansloos. Dat isvolgens mij de belangrijkste conclusie van de afgelopen jaren."