Hele sector eist maatregelen. Niet over een paar weken, maar: NU! NU! NU!

De meeste van de meer dan zesduizend grondverzetters, kraan- en vrachtwagenmachinisten, wegwerkers, loonwerkers, hoveniers, timmermannen, metselaars, afbouwers, maar ook hun directeuren, vakbondsmedewerkers en praktisch alle brancheorganisaties en werkgeversverenigingen die de sector rijk is, hadden nog nooit eerder gedemonstreerd. Sterker nog, volgens werkgeversvoorman Hans de Boer van VNO-NCW, was het een unicum in de Nederlandse geschiedenis dat de werkgévers staakten.

10 duizend banen op de tocht

Maar het water staat de sector dan ook aan de lippen. Op dezelfde dag maakte het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) bekend dat er meer dan 10 duizend banen op de tocht staan door de strenge normen rondom stikstof en PFAS. “En dat is absurd”, betoogde bouwvoorman Maxime Verhagen van Bouwend Nederland op het podium. “Hoe kan het dat een sector die mede wegens de woningnood en de energietransitie duizenden handjes te kort komt, nu genoodzaakt is om mensen te ontslaan? Dat is niet uit te leggen.” Hij kreeg bijval van Hans de Boer. “Wij zijn het die de centen verdienen in dit land. Wij zorgen voor belastinginkomsten. Kabinet, luister dus naar ons. Want zonder ons staat het hele land stil.”

Orderboeken lopen leeg

Ook NOA voorzitter Ger Jaarsma kreeg kort het woord op het podium, waar hij zij aan zij stond met een brede coalitie aan branchevertegenwoordigers. “Weliswaar merken onze leden, de stukadoors, de vloerenbedrijven, de plafond- en wandmontagebedrijven en de natuursteenbedrijven, op dit moment nog niet zoveel van de problematiek omdat we achteraan in de keten zitten. Maar wat ik wel zie is dat de orderboeken voor begin volgend jaar in rap tempo leeglopen. Alle projecten die nu niet opgestart worden, hebben wij volgend jaar ook geen werk aan. En als je de lijn nog verder doortrekt zul je zien dat ook makelaars, notarissen, woninginrichters en meubelverkopers hier last van gaan krijgen. Dit is echt het begin van een nieuwe recessie, van een nieuwe economische crisis. En het kabinet moet dat vandaag oplossen.” 

Ook de sprekers voor en na Jaarsma, waaronder de twee initiatiefnemers van de actiedag Arnold Tuytel en Klaas Kooiker, hamerden op de snelheid waarmee het kabinet nu met maatregelen moet komen. “Nu! Nu! Nu!”, scandeerden duizenden kelen over het Malieveld.

NL staat op slot

Even leek het er op dat het kabinet wel degelijk bereid was de bouwers snel tegemoet te komen. Maar liefst vier bewindslieden - minister Schouten van Landbouw, minister Wiebes van Economische Zaken, staatssecretaris Knops voor Wonen en staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat - hadden hun ministeries verlaten om een sectorbreed gedragen manifest ‘NL staat op slot, politiek trek het vlot’ in ontvangst te nemen. Maar zodra minister Schouten slechts wist te verkondigen dat “Nederland niet op slot gaat”, en ze daar geen concrete toezeggingen aan kon toevoegen overschreeuwden duizenden bouwers haar: “NU!, NU! , NU!”. Ze wist zich nauwelijks nog verstaanbaar te maken. Ook Van Veldhoven, verantwoordelijk voor de strenge PFAS-normen wist de meute niet tot bedaren te krijgen. Ze legde de bal bij het RIVM en hoopte dat ze over twee weken meer duidelijkheid heeft. De meeste aanwezigen op het Malieveld hadden er weinig fiducie in, al kregen de bewindslieden bij het verlaten van het podium een mild applausje. Even later stortten 70 vrachwagens onder luid gejuich hun lading uit op het Malieveld, waarna graafmachines en bulldozers de grond netjes egaliseerden. Aan het einde van de dag was alle grond overigens weer netjes opgeruimd. Afgezien van een enkele relschopper met een slokje teveel op bleef het rustig in Den Haag. In een lange stoet van bouwmaterieel begon de uittocht.