Extra ondersteuning bij bovenhoofds werk

In dit magazine en zijn voorgangers hebben we regelmatig aandacht besteed aan exoskeletten voor stukadoors. Samen met Knauf heeft NOA door TNO langdurig praktijkonderzoek laten doen naar het gebruik en de voor- en nadelen van de mechanische hulpmiddelen voor stukadoors. Het aantal stukadoors dat dagelijks met een exoskelet werkt, groeit ondertussen gestaag. Minder aandacht kreeg het feit dat de draagbare externe harnassen ook zeer geschikt zijn om het - veelal bovenhoofdse - werk van plafond- en wandmonteurs te verlichten. Daar waar Knauf zijn aandacht vooral op stukadoors richt, blijken Hilti en sinds kort ook Festool de plafond- en wandmonteurs steeds vaker - letterlijk - te ondersteunen.

Fysiek belastend

Tijdens een ledenbijeenkomst van Sector Grootbedrijven in december vorig jaar vestigde Ferenc Barten, Trade Manager Afbouw bij Hilti, de aandacht op de tweede generatie exoskeletten die Hilti samen met Ottobock heeft ontwikkeld. Ottobock is een Duitse fabrikant van protheses en exoskeletten en wordt wereldwijd gezien als marktleider. Dat Hilti, toch in de eerste plaats bekend vanwege zijn gereedschappen en bevestigingsmaterialen, ook investeert in hulpmiddelen heeft volgens Barten “alles te maken met de trend om steeds meer te letten op duurzame inzetbaarheid en de gezondheid van bouwplaatsmedewerkers. Ook in de sector plafond- en wandmontage worden vakmensen dagelijks geconfronteerd met uitdagende taken die vaak fysiek belastend zijn. Het tillen van zware materialen, werken boven het hoofd en langdurig in ongemakkelijke posities staan, kunnen leiden tot vermoeidheid, spierpijn en zelfs letsel. Ons exoskelet kan aanzienlijke voordelen bieden voor plafond- en wandmonteurs. Het werkt zonder aandrijving en weegt minder dan 2 kg. Het biedt ondersteuning tot wel 50 Newton zonder de bewegingsvrijheid te beperken.” Het Exo-S Schouder Exoskelet van Hilti is een doorontwikkeling van het Exo-01 bovenhoofds exoskelet. Beide modellen zijn passieve - of mechanische - exoskeletten. Dat wil zeggen dat het een hulpmiddel is dat door het menselijk lichaam wordt gedragen en dat meestal relatief eenvoudig te verwijderen is. Het biedt ondersteuning aan de drager door het gewicht van de armen te verminderen en de spieren te ontlasten. Het werkt zonder aandrijving en wordt aangedreven door de bewegingen van de drager zelf.”

Met een accu

Een actief exoskelet daarentegen ondersteunt of versterkt de bewegingen van de drager doordat de diverse gewrichten van het exoskelet door een externe energiebron worden aangedreven. Dit type exoskelet kan worden gebruikt om extra kracht te produceren in de gewrichten, bijvoorbeeld door middel van een elektrische, hydraulische of pneumatische motor. Gereedschappenfabrikant Festool biedt met ingang van dit jaar als eerste zo’n actief exoskelet in de vorm van de ExoActive. Een 18-volt-accu biedt de ondersteuningskracht.  

Voordelen van een exoskelet voor plafond- en wandmonteurs

Verminderde fysieke belasting

Een van de meest voor de hand liggende voordelen van bovenhoofdse exoskeletten is het verminderen van de fysieke belasting. Deze hulpmiddelen zijn ontworpen om het gewicht van gereedschappen en materialen gelijkmatig te verdelen over het lichaam, waardoor de druk op de gewrichten en spieren wordt verminderd.

Verbeterde ergonomie

Exoskeletten zijn ontworpen om de lichaamshouding te ondersteunen en onnatuurlijke buigingen of strekkingen te vermijden. Dit helpt plafond- en wandmonteurs om langere tijd in comfortabele en ergonomische posities te werken, waardoor de kans op blessures en vermoeidheid wordt verkleind.

Verhoogde productiviteit

Met exoskeletten kunnen monteurs zwaardere materialen hanteren en boven het hoofd werken zonder de gebruikelijke beperkingen. Dit kan de productiviteit verhogen doordat taken sneller kunnen worden voltooid.

Preventie van letsel

Door het verminderen van de fysieke belasting en het bevorderen van de juiste lichaamshouding, kunnen bovenhoofdse exoskeletten helpen bij het voorkomen van letsel, zoals spierspanning, verstuikingen en andere werkgerelateerde blessures.

Mogelijke nadelen van een exoskelet

Training en aanpassingstijd

Het effectieve gebruik van een exoskelet vereist mogelijk training en aanpassingstijd. Monteurs moeten leren hoe ze het exoskelet correct moeten aantrekken en gebruiken.

Initiële kosten

Hoewel de prijzen variëren, kunnen bovenhoofdse exoskeletten aanvankelijk een aanzienlijke investering vereisen. Het is belangrijk om een kosten-batenanalyse uit te voeren, om te bepalen of de voordelen opwegen tegen de initiële uitgaven.

Bewegingsbeperking

Sommige exoskeletten kunnen de bewegingsvrijheid beperken, vooral bij complexe taken. Het is cruciaal om exoskeletten te kiezen die niet alleen de fysieke belasting verminderen, maar ook compatibel zijn met de taken die uitgevoerd moeten worden.

Comfort en langdurig gebruik

Terwijl veel exoskeletten zijn ontworpen met comfort in gedachten, kan langdurig gebruik nog steeds enig ongemak veroorzaken, vooral bij warm weer. Het is belangrijk om exoskeletten te kiezen die comfortabel zijn voor langere werksessies.