aangesloten bij NOA
Stikstof rekentool
TNO heeft in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken een paar jaar aan een online rekentool gewerkt, waarmee de totale stikstofuitstoot van een bouwproject kan worden berekend. Deze ‘noxestimator’, zoals TNO hem zelf noemt, geeft beleidsmakers en de bouwsector inzicht in maatregelen die de stikstofuitstoot op de bouwplaats en in de logistiek direct kunnen reduceren.
Voor 2030 moet de stikstofuitstoot ten opzichte van 2018 met 60% worden verlaagd. Dat op zich is al een flinke opgave, en dan hebben we het nog niet eens over de woningbouwnood en verduurzamingstransitie, waar ook aan gewerkt moet worden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft TNO in 2021 gevraagd om een rekentool te ontwikkelen, waarmee de stikstofuitstoot in de bouw berekend kan worden. Die tool staat nu online en is openbaar te raadplegen.
Nieuwe rekentool voor productie en logistiek
TNO merkte bij de start van de opdracht dat er nauwelijks eenduidige en betrouwbare rekenmethodes bestonden voor stikstofemissies van het hele bouwproces. Er waren grofweg twee manieren: de LCA methodiek, of de Aerius rekentool. De LCA, Levenscyclusanalyse, gaat over de hele levenscyclus maar geeft niet precies aan waar er lokaal wordt uitgestoten. Aerius kijkt juist heel lokaal naar de stikstofuitstoot op de bouwplaats en tijdens de laatste kilometer. Daarom wilden ze een rekentool ontwikkelen die naar de hele keten kijkt: van productie en logistiek tot en met de bouwplaats.
Modelberekeningen bouwlogistiek
De nieuwe tool van TNO maakt nauwkeurige modelberekeningen mogelijk van stikstofemissies op de bouwplaats en in de bouwlogistiek. De module ‘Machines’ in de rekentool put uit een uitgebreide bouwmaterieel database van TNO. Want TNO doet al sinds 2016 allemaal praktijkmetingen voor de automotive sector. Werkelijke emissies blijken substantieel hoger dan inschattingen op basis van de wettelijke eisen. Ook de impact van de bouwlogistiek op de stikstofuitstoot is met de nieuwe tool nauwkeurig te voorspellen. Van zwaar materieel tot personenvervoer is de emissie voor het transport van leverancier naar bouwplaats te berekenen. Variabelen zijn het aantal ritten, de afstand en de brandstofsoort, waarbij naast diesel ook duurzame alternatieven als HVO, elektrisch en waterstof worden meegenomen.
Impact van een bouwhub
TNO heeft ook hun kennis van bouwhubs verwerkt in deze rekentool. Door met name het transport over de laatste kilometer te optimaliseren en voor meerdere bouwprojecten materialen op een hub samen te brengen en het transport slimmer te bundelen, of schoner te organiseren, worden inefficiënte of meer vervuilende ritten uitgespaard. Bij het doorberekenen van de stikstofuitstoot heeft met name het personenvervoer met busjes van en naar de bouwplaats veel impact. TNO doet daarom de suggestie om al het gereedschap afgesloten op de bouwplaats te laten en personeel met het openbaar vervoer naar de bouwplaats in de stad te laten komen. Deze veranderingen kunnen veel stikstofuitstoot beperken, maar zullen zeker ook wat van de mindset van bouwplaatsmedewerkers vergen.
Eerste versie
TNO geeft op hun website aan dat de eerste versie van de noxestimulator vooral bedoeld is om het gesprek op gang te brengen over mogelijke oplossingen. De bedoeling is dat de tool verder wordt uitgebreid en een steeds nauwkeuriger en completer beeld geeft. Ook wordt het mogelijk om meerdere scenario’s met elkaar te vergelijken.
Van inzicht naar handhaving
De noxestimulator moet uiteindelijk ook gebruikt kunnen worden voor handhaving. Naar die oplossing kijkt TNO samen met Connekt, dat eerder al tools ontwikkelde voor de rittenregistratie voor CO2- en stikstofemissies in de logistiek. Door de rekentool te koppelen aan rittenregistratie kan er uiteindelijk gehandhaafd worden op de voorspellingen over de uitstoot.
Bekijk de openbare rekentool op https://bouwemissies.nl/
Ben je geïnteresseerd in de maatregelen die een rapport van de bouwemissietool kan geven? Bekijk dan een methoderapport van de Bouwemissietool.
