Uitvoeringsagenda Stadslogistiek

Vooropgesteld: een goede stadslogistiek is cruciaal voor de economische vitaliteit en de aantrekkelijkheid van steden. Want een efficiënte stadslogistiek zorgt ervoor dat afval wordt opgehaald, winkels tijdig bevoorraad worden, restaurants goed bereikbaar zijn en kunnen bezorgen, en ook verbouwingen probleemloos kunnen verlopen. Maar het wordt steeds drukker in de stad en we krijgen steeds meer een 24/7 maatschappij. Het gevolg is dat er in vrijwel alle Nederlandse steden steeds meer vrachtauto’s en bestelauto’s rijden. Niets doen leidt tot meer uitstoot van schadelijke stoffen (emissie) en dat kan ten koste gaan van de gezondheid, de leefbaarheid, de bereikbaarheid en de veiligheid in steden. 

Eerst Green deal ZES

Bedrijven, overheden en kennisinstellingen hadden daarom al in 2014 een convenant gesloten om de stedelijke logistiek efficiënter en duurzamer te maken: de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek (ZES). Vanuit deze Green Deal ZES zijn in de afgelopen jaren diverse regionale pilots uitgevoerd met innovatieve logistieke concepten om stadskernen efficiënter en duurzamer te bevoorraden. Daarbij ging het bijvoorbeeld om overslag aan de randen van de stad (‘hubs’), waarover de meningen van gebruikers over effectiviteit en gemak sterk uiteen lopen. Ook werd er getest met de inzet van Light Electric Vehicles (LEV), vervoer over water en nieuwe samenwerkingsvormen binnen de logistieke keten. 

Vervolgens het Klimaatakkoord

Met het Klimaatakkoord, dat in 2019 door de Nederlandse overheid werd ondertekend, hebben de doelstellingen van de Green Deal ZES een nieuwe impuls gekregen. Het Klimaatakkoord zet in op een versnelling naar een volledig emissievrije stadslogistiek: de zogenoemde zero-emissie of nul-emissie stadslogistiek. Dit gebeurt met het instellen van middelgrote nul-emissiezones, zero-emissiezones genoemd, voor vracht- en bestelauto’s in dertig tot veertig grotere gemeenten vanaf 2025. Deze afspraken moeten een belangrijke aanjager zijn voor emissieloos transport in Nederland in 2050. 

Nu een Uitvoeringsagenda Stadslogistiek 

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er een uitvoeringsagenda voor stadslogistiek opgesteld wordt. De agenda heeft twee doelen: Het ontwikkelen van een landelijk gezamenlijk actieplan en het maken van afspraken over uniforme uitgangspunten. Daaronder valt de realisatie van de zogenoemde zero-emissiezones voor stadslogistiek vanaf 2025. Het bedrijfsleven moet zich hier natuurlijk wel op kunnen voorbereiden, dus moet duidelijk zijn wat er precies wordt vastgesteld en wanneer dat wordt ingevoerd. De uitvoeringsagenda moet voorkomen dat er een lappendeken aan regels worden ingevoerd. Het moet juist uniform en voor alle gemeentes hetzelfde worden. 

Aanpak 

In die zero-emissiezones wil men de verkeersbewegingen verminderen, veranderen en verduurzamen. Door het logistieke proces slimmer te organiseren, door meer samen te werken binnen de logistieke keten en met de inzet van zero-emissie voertuigen in de stad. In de aanpak wordt meegenomen dat de verschillende logistieke segmenten - zoals vers, horeca, retail, bouw, facilitair, afval en e-commerce - daarbij elk om een eigen aanpak vragen. Dit is een van de redenen waarom we ons als partij bij deze uitvoeringsagenda hebben aangesloten: iedere afbouwer die middenin de stad aan het werk moet, kent de uitdagingen om te bevoorraden, te parkeren, etc. Als dit vanaf 2025 alleen nog met zero-emissieloze voertuigen zou mogen, dan lopen de meeste bouwprojecten spaak.

Maar gelukkig ondersteunen overheden de omslag naar duurzame en efficiënte stadslogistiek met stimulerende en faciliterende maatregelen en met regelgeving. Een belangrijk onderdeel van de aanpak is het invoeren van middelgrote zero-emissiezones voor de stadslogistiek (bestel- en vrachtauto’s) vanaf 2025. Daarom willen we uw stem laten horen nu er over de juiste aanpak wordt gesproken. Want een gemeenteambtenaar zal zich mogelijk niet realiseren dat uw zojuist aangeschafte volautomatische vrachtwagen vol cement en toeslagstoffen in 2025 niet meer die zero-emissiezone in mag rijden om ter plaatse die vloer te kunnen leggen? 

Invoering mogelijk vanaf 01-01-2025

Gemeenten kunnen namelijk met ingang van 1 januari 2025 een zero-emissiezone voor stadslogistiek invoeren. Hiervoor is zelfs door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat al een nieuw verkeersbord geïntroduceerd. Maar voordat ze straks enthousiast die nieuwe borden aan een paal schroeven, moet de daadwerkelijke uitvoering van het plan nog wel goed doordacht worden. Volgens de Uitvoeringsagenda worden de verantwoordelijkheden als volgt verdeeld: 

• Gemeenten* ontwikkelen in hun eigen gemeente of regio een integraal plan voor duurzame en efficiënte stadslogistiek en nemen onderbouwde besluiten over het instellen van een zero-emissiezone, in afstemming met de regionale mobiliteitsplannen. 
• Het ministerie IenW faciliteert regio-overstijgende aspecten, uniformeert, stimuleert, ondersteunt en past de landelijke regelgeving aan om het instellen van een zero-emissiezone voor stadslogistiek mogelijk te maken. 
•  Ondernemings-, branche- en belangenorganisaties stimuleren en ondersteunen hun leden en achterban - dit betreft zowel transporteurs, verladers als ontvangers van goederen - om de overgang te maken naar emissievrije stadslogistiek. 

*De gemeenten die de Uitvoeringsagenda Stadslogistiek hebben ondertekend, zijn onder meer de VNG (Nederlandse vereniging van gemeenten), het gemeentelijk netwerk voor mobiliteit en infrastructuur (GNMI), Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Tilburg. In totaal gaat het om zo’n 30 tot 40 gemeenten.

Waarom doet NOA mee?

NOA onderschrijft de ambitie om uitstoot waar mogelijk te verminderen, te veranderen en te verduurzamen. Maar om te voorkomen dat iedere afbouwer over enkele jaren bij een hub zijn volledige businhoud over moet hevelen, of met zijn vrachtwagen niet meer op een bouwplaats middenin de stad kan komen, willen we wel de vinger aan de pols houden hoe de overheidsambities middels deze Uitvoeringsagenda in concrete plannen worden vertaald. Tegelijkertijd willen we u ook kunnen informeren over de ontwikkelingen, zodat u zich tijdig kunt voorbereiden. De vraag of u nog een dieselbus moet aanschaffen of beter in (een eerste) elektrische bus kunt investeren, wordt natuurlijk heel reëel. De ondertekening van de Uitvoeringagenda Stadslogistiek gebeurde online (wat niet tegenwoordig), omdat natuurlijk niet iedere afgevaardigde live mocht komen tekenen. Het kan zijn dat we komende tijd uw hulp inroepen als er gedegen antwoorden moeten komen op vragen over praktijksituaties.