Stikstof uitspraken móeten overheid nu toch wakker maken?

Kort na elkaar waren er twee gerechtelijke uitspraken die het vlottrekken van bouwprojecten ernstig bemoeilijken. Op 18 december deed de Raad van State uitspraak dat er niet meer intern gesaldeerd mag worden. Oftewel: er mag in projecten niet meer geschoven worden met de stikstofruimte. Vervolgens deed op 22 januari de rechter uitspraak over een zaak die Greenpeace had aangespannen tegen de Nederlandse staat: de regering moet uiterlijk in 2030 de helft van de stikstofgevoelige natuurgebieden (Natura 2000 gebieden) redden van nog meer schadelijke stikstof. Doet de regering dat niet, dan volgt een aanzienlijke dwangsom.

Rechter was zéér duidelijk

Het stikstofprobleem is allang niet meer nieuw. Het belemmert al jaren de bouw, terwijl er een groot woningtekort is. En dan hebben we het niet eens over de impact op boeren, die met hun veestapel als grote stikstofveroorzakers ook al jaren op duidelijk overheidsbeleid wachten. Sinds 2004 blijkt de politieke aanpak onvoldoende effectief. De rechter was daar in de uitspraak op 22 januari heel stellig over: De Staat handelt onrechtmatig. Het is essentieel om stikstofuitstoot te verminderen, om de toekomst van boeren veilig te stellen, natuur te versterken, woningen te bouwen en cruciale infrastructuur aan te leggen. Een juridisch houdbare en uitvoerbare oplossing is daarbij onmisbaar.

Twijfels over inzet ministeriële commissie

Na de uitspraak werd snel een ministeriële commissie opgetuigd. Door minister Keijzer van Volkshuisvesting en Wiersma van Landbouw werd al aangegeven dat ze er in Brussel voor willen pleiten om de regels rondom de Europese Habitat-richtlijn en Natura 2000-gebieden te versimpelen. Meerdere deskundigen hebben hier geen hooggespannen verwachtingen van. De Nederlandse overheid heeft zichzelf op basis van deze richtlijn regels en deadlines opgelegd. Dit betekent dat Nederland eerst zelf alles uit de kast moet halen om die te halen.

Vertraging wordt ingecalculeerd

Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) bracht al een eerste inschatting naar buiten wat deze uitspraken betekenen voor de Nederlandse bouw: minstens enkele duizenden geplande woningen zullen een half jaar vertraging oplopen. Van projecten moet nu eerst uitgezocht worden of er intern geschoven wordt en als dat zo is, moet een alternatief worden bedacht.

Maak werk van alle plannen!

“Afgelopen jaren zijn er veel zinvolle plannen ingediend om de stikstofimpasse te doorbreken”, zegt NOA-voorzitter John Kerstens. “Mijn devies aan de Nederlandse overheid is om al die plannen eens bij elkaar te vegen, er een nietje doorheen te slaan en er daadwerkelijk werk van te gaan maken. Door alle gedoe in de politiek is veel kostbare tijd verloren gegaan. Daar zijn de boeren, bouwers, onze mensen in de afbouw én alle mensen die een huis zoeken niet mee geholpen. Actie dus!”