Gevelisolatie in de picture bij EZK

Het werkbezoek startte bij het Technisch Bureau Afbouw in Den Haag. NOA-voorzitter John Kerstens heette alle bezoekers een warm welkom en gaf een krachtige samenvatting van de bedrijven die allemaal bij onze brancheorganisatie horen. Secretaris-Generaal van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Sandor Gaastra, en directeur Ondernemersklimaat EZK, Pieter Waasdorp, luisterden aandachtig en hingen meteen aan de lippen van Mark Lichtenbelt, eigenaar van LT Afbouw uit Lisse, aan wie John Kerstens vroeg om uit te leggen hoe ze werken. “Wij zijn 16 jaar geleden LT Afbouw begonnen omdat we een uitdaging zagen om Nederland een “stucje” mooier te maken en omdat we ruimte zagen om onze ambities waar te maken. Enkele jaren later zagen we ook de uitdaging om Nederland niet alleen mooier, maar ook duurzamer te maken. We zijn ons gaan focussen op het aanbrengen van buitengevelisolatiesystemen. Inmiddels is ons team gegroeid naar circa 200 vakmannen die dagelijks werkzaam zijn, waarvan er dagelijks zo’n 80 man bezig is met het verduurzamen van gebouwen door het aanbrengen van buitengevelisolatiesystemen. We zijn nu vaak partner bij grote, complexe projecten, maar werken ook voor particuliere opdrachtgevers. In Moerwijk zijn we nu bijna klaar met fase 1 van een grootschalig renovatie- en verduurzamingsproject en we hadden de goede hoop met hetzelfde bouwteam meteen door te kunnen werken aan fase 2. Helaas gooit de vergunningverlening - of eigenlijk het ontbreken daarvan - nu de hele planning overhoop…”

René van der Bijl, operationeel directeur van Smits Vastgoedzorg, haakt direct op Mark aan: “Voor verduurzamingsprojecten maken wij een plan en treffen we voorzieningen om de aanwezige flora en fauna niet te verstoren. Deze plannen worden getoetst door de provincie. De provincie heeft echter onvoldoende capaciteit om alle noodzakelijke ontheffingsaanvragen in behandeling te nemen. Dit levert enorme en onbeheersbare vertragingen op. Dit maakt de start van verduurzamingsprojecten onvoorspelbaar. Onze strategie is juist gebaseerd op voorspelbaarheid en continuïteit waardoor efficiency ontstaat, wat weer ten gunste komt van de kosten. Ook op het project Moerwijk-West fase 2 tasten wij volledig in het duister wanneer wij mogen starten, ondanks dat wij circa 30 weken geleden ons plan hebben ingediend. Alle uitvoerende partijen stonden half september 2023 opgesteld om aansluitend aan fase 1, fase 2 te realiseren. Met dezelfde ploeg vakmensen zodat ervaringen en kennis vanuit fase 1 niet verloren gaan.” Mark vult aan: “Hierdoor hebben we ineens over een paar weken 22 man over die we in de planning hadden staan voor nog eens 435 woningen van fase 2.“ Als goed verstaander had Sandor Gaastra niet meer woorden nodig om te begrijpen dat hier een serieuze belemmering voor de bouwopgave werd aangestipt.

Politieke discussie

Vervolgens volgt een interessante discussie over de noodzakelijke inzet van Oost-Europese ZZP’ers, het gebrek aan nieuwe aanwas van Nederlandse jongeren in de bouw en het wel dan niet verplichtstellen van pensioenopbouw en arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, beteugelde de discussie, omdat hij bang was anders op zijn stokpaardje te gaan zitten: “Het is allemaal zó herkenbaar! Maar de verwachting is dat we in Nederland de komende jaren van 1,7 naar 3,0 miljoen zelfstandigen groeien. Juist omdat de ondernemersvrijheid en het netto te besteden maandbedrag lonkt, maar waarbij andere belangrijke zaken dan vergeten worden. Daar moet echt wat aan gebeuren.” “Waar mogelijk proberen wij goede onderaannemers te verleiden tot een vaste dienstbetrekking. Wij hebben daarbij wisselend succes”, geeft Mark aan. “Daarnaast moeten we bewaken dat er een goed evenwicht is in de waardering tussen eigen personeel en onderaannemers. Daar besteden we veel aandacht aan”, geeft Dave Zonneveld, financieel directeur bij LT Afbouw aan. “Hoe dan ook kunnen we niet zonder deze buitenlandse vakmensen: juist waar het aankomt op onze gevelisolatiewerkzaamheden”.

Kansen van buitengevelisolatie

Aansluitend kreeg Gerard Troost als projectleider van het NOA Platform voor Visie en Strategie van de Afbouw het woord om de bezoekers meer te vertellen over buitengevelisolatie en het marktonderzoek dat NOA daarnaar heeft laten doen: “Nederland is een baksteenland, maar veel oudere woningen halen daardoor niet de gewenste isolatiewaarde. Daarom moet er grootscheeps aan gevelisolatie worden gedaan. Dat kan door binnenisolatie toe te passen, door de spouwmuur te isoleren en door de buitengevel te voorzien van isolatie. Zeker nu de beperkingen van spouwmuurisolatie steeds zichtbaarder worden, moeten de andere isolatiemogelijkheden een ‘boost’ krijgen. Het onderzoek toont aan dat buitengevelisolatie het beste werkt, maar de minste bekendheid heeft. Om als branche daadwerkelijk het verschil te kunnen maken, is samenwerking met de overheid gewenst; om de kennis in de markt te vergroten, maar bijvoorbeeld ook om verandering teweeg te brengen en in het voorbereidend onderwijs aandacht te besteden aan de renovatie van het bestaande vastgoed. En om eigenaren van vrijstaande en 2-onder-1-kapwoningen te stimuleren om middels goede na-isolatie te verduurzamen. Er zijn nog zeker 1,1 miljoen woningen die komende jaren op die manier een flink verschil kunnen maken in de verduurzamingsopgave, waar bovenop dan natuurlijk ook nog de goede initiatieven van veel corporaties komen.” Sandor Gaastra toonde veel belangstelling om het onderzoeksrapport en de mogelijkheden in een vervolggesprek samen met de branche en het ministerie van Binnenlandse zaken door te nemen.

De bouw op

Nadat de hele delegatie zich had verplaatst naar Moerwijk, een Haagse wijk zo groot als Gouda en waar corporaties Staedion en Hof Wonen samen met de bewoners en de gemeente blok voor blok upgraden, werd de discussie voortgezet in de bouwkeet van Smits Vastgoedzorg. René van der Bijl lichtte toe dat Staedion de grote aanjager was voor de herontwikkeling van het gebied: “Wat ik persoonlijk heel mooi vind, is dat er ook echt aandacht is voor de bewoners. Mensen wonen hier graag, maar er zijn flinke sociale problemen. Samen met een klankbordgroep van bewoners is gekeken wat belangrijk was om juist intact te laten én wat verbeterd kon worden. En na de renovatie van de eerste blokken zijn aanpassingen doorgevoerd om het proces voor de bewoners te verbeteren. John Schakelaar, voorman bij LT Afbouw, die met zijn imposante verschijning direct de aandacht van de delegatie trekt, loodst de groep vervolgens langs opgeleverde portiekflats en tussen bouwsteigers door om de verschillende fases van het project te kunnen aanschouwen. “John is letterlijk de schakel tussen opdrachtgever, eigen en ingehuurde vakkrachten én de bewoners”, vertelt Dave Zonneveld. “Rustig, duidelijk en doelgericht.” Terwijl menig bouwvakker ondertussen nieuwsgierig naar de bezoekers keek en de mannen van LT overal uitleg gaven over de materialen, werkwijze en voordelen van het buitengevelisolatiesysteem, werkt Gregor op de steiger onverstoorbaar hard door. Met het oog op zijn metselkoord gericht, plakt hij in een zinderend tempo de dunne steenstrips in de minerale stuclaag. Verwonderd over het systeem van polystyreen isolatieblokken en de afwerking met steenstrips vindt de delegatie het eindresultaat niet van echt metselwerk te onderscheiden. Ook de vleermuisgleuven en zwaluwnestkastjes, die in het gevelsysteem zijn aangebracht, oogsten bewondering.

Deur op een kier

Omdat het werkbezoek een strak tijdschema kende en dit door de geanimeerde gesprekken toch al was uitgelopen, moest de secretaris-generaal zich verontschuldigen voor een gehaast vertrek. Terwijl voorzitters John Kerstens en Jacco Vonhof snel nog wat ‘Haagse lobby overleg’ voeren, wordt al voorzichtig geconstateerd dat dit werkbezoek de deur op een kier heeft gezet om er op het ministerie over door te praten. In elk geval gaat de werkgroep van het NOA Platform voor Visie en Strategie voor de Afbouw verder met de uitwerkingen van het marktonderzoek naar gevelisolatie. Uiteraard houden we leden op de hoogte van het vervolg.

NOA bedankt het ministerie EZK, MKB-Nederland, LT Afbouw, Smits Vastgoedzorg en TBA hartelijk voor de totstandkoming en medewerking aan dit werkbezoek.