Prijswijzigingen doorberekenen deel 2

Als je geconfronteerd wordt met (extreme) prijsstijgingen en je wilt deze kosten doorberekenen aan de aannemer of andere zakelijke opdrachtgever, dan moet eerst worden gekeken wat partijen zijn overeengekomen. 

Algemene NOA-voorwaarden

Zijn de algemene voorwaarden zakelijk verkeer voor Afbouwbedrijven van NOA van toepassing, dan geldt dat een aanbod vrijblijvend is en dus kan worden ingetrokken of gewijzigd zolang deze niet is geaccepteerd. Ook direct na acceptatie kan deze nog worden ingetrokken. 

Let op artikel 13.4

Daarnaast is in de algemene voorwaarden in artikel 13.4 opgenomen: 
“Indien na het aanvaarden der opdracht materiaalprijzen, prijzen van hulpmateriaal en grondstoffen zoals elektriciteit, prijzen van onderdelen welke van derden worden betrokken, lonen en salarissen, (…) een verhoging ondergaan, (…) ook al geschiedt dit ten gevolge van reeds bij het aanvaarden der opdracht te voorziene omstandigheden, is opdrachtnemer gerechtigd de bij de aanvaarding der opdracht overeengekomen prijs dienovereenkomstig te verhogen.” Deze regel geldt enkel indien de algemene voorwaarden van toepassing zijn. Is dit het geval, dan kan op dit artikel een beroep worden gedaan. Let wel op. Deze situatie is niet van toepassing in de offerte fase, die hierboven omschreven is. Hou dus de offerte vrijblijvend of hou een korte termijn van geldigheid van de offerte aan. 

Andere algemene voorwaarden

In de praktijk is het echter veelal het geval dat de algemene voorwaarden van de opdrachtgever van toepassing zijn. Dan gelden bovengenoemde mogelijkheden niet. Als je dan een regeling wilt opnemen voor het kunnen doorvoeren van een tussentijdse prijsverhoging, dan moet je dat opnemen in de offerte/opdracht. Het gevaar zit er dan wel in dat de opdrachtgever met die passage niet akkoord gaat - of deze simpelweg doorstreept - en dan sta je voor het blok. Gaat de passage eruit en wordt het werk uitgevoerd, dan kun je in een later stadium waarschijnlijk geen beroep meer doen op kostenverhogende omstandigheden. Blijft de passage erin, dan kan de prijsstijging eenvoudiger worden doorberekend. 

Voorbeeldtekst offerte  

“Wij zijn gerechtigd tot het dienovereenkomstig doorberekenen van prijsstijgingen van materialen, energie en/of arbeid als deze kosten 2,5% of meer stijgen na de offertedatum. Dit geldt ook als prijsstijgingen voortkomen uit bekende of voorzienbare omstandigheden.” 

Voorwaarden kostenverhogende omstandigheden

Is er sprake van een overeenkomst die niet voorziet in een prijsstijging, dan kun je je mogelijk beroepen op kostenverhogende omstandigheden. Dat is een speciaal artikel in de wet die van toepassing is op overeenkomsten van aanneming van werk. Daar zijn de volgende voorwaarden aan verbonden: 

• De prijsstijging kan niet aan jouw onderneming worden toegerekend; 
• Je hebt de opdrachtgever zo spoedig mogelijk van de noodzaak van de prijsverhoging gewaarschuwd. Doe dit altijd schriftelijk om bewijsbaar te kunnen aantonen dat is gewaarschuwd;
• De rechter is degene die de prijs aan kan passen. 

Let wel op. Dit artikel is van regelend recht, wat betekent dat partijen hiervan mogen afwijken. 

Ga eerst in gesprek

Als je een prijswijziging wil doorvoeren, omdat de kostenstijging extreem is, ga dan altijd eerst in gesprek met de opdrachtgever. Transparantie en heldere uitleg kunnen helpen om van de opdrachtgever een akkoord te krijgen op de prijswijziging. Gaat de opdrachtgever niet akkoord, dan zal een gang naar de rechter nodig zijn om de prijs op grond van kostenverhogende omstandigheden te kunnen aanpassen. 

UAV-voorwaarden

Een gelijkluidende bepaling is opgenomen in de UAV; dit is een set algemene voorwaarden die door veel grotere aannemers wordt gebruikt en mogelijk ook van toepassing kan zijn op de overeenkomst tussen de opdrachtgever en jou als NOA-lid. Wil je een prijswijziging doorvoeren als er UAV-voorwaarden gelden, wijs de aannemer er dan op dat deze zich op zijn beurt richting zijn opdrachtgever op dezelfde bepaling uit de UAV kan beroepen. 

Levertijden en stagnatie 

Niet alleen de prijsstijging van de materialen is een probleem, ook levertijden: Het gebeurt steeds vaker dat er vertraging op de bouw ontstaat omdat materialen niet tijdig leverbaar zijn. Ook dan is het belangrijk te weten wat ieders rechten en verplichtingen zijn. 

Termijnverlenging aanvragen

Is er sprake van een oplevertermijn, dus als er in de overeenkomst een datum genoemd staat waarop het werk klaar moet zijn, of er is een aantal werkbare dagen genoemd dat over de bouw mag worden gedaan, dan is het vaak verplicht om bij de opdrachtgever om termijnverlenging te vragen. Of dit verplicht is, hangt af van wat er precies in de overeenkomst is beschreven en welke algemene voorwaarden van toepassing zijn. Zijn de algemene zakelijke voorwaarden van NOA van toepassing, dan is daarin opgenomen dat in een geval van overmacht er ook recht op termijnverlenging is als er niet om is gevraagd. 

Is er sprake van een planning en niet van een opleverdatum, dan is het nog steeds wel verstandig om de opdrachtgever erop te wijzen dat het werk niet binnen de planning gereed zal zijn, vanwege de schaarste aan materialen. Wijs in alle gevallen de opdrachtgever erop dat het werk niet binnen de planning/oplevertermijn kan worden uitgevoerd. 

Voorbeeldtekst termijnverlenging  

“Vanwege de schaarste aan materialen is het niet mogelijk om het werk tijdig/binnen de planning gereed te krijgen. Ik verzoek u daarom om termijnverlenging tot ….. - X weken na levering van de hierna genoemde schaarse materialen: ….” 

Recht op termijnverlenging

Als je terecht een beroep op termijnverlenging doet, dan mag dat niet geweigerd worden. Gebeurt dat wel, dan is het advies om contact op te nemen met een jurist of advocaat. Onze NOA-huisadvocaat helpt dan uiteraard graag.

Niet te verhalen stagnatieschade

Ook al krijg je meer tijd om het werk af te ronden, dan nog kan dit schade opleveren, omdat het werk stagneert. De vraag is dan of je als NOA-lid deze schade kunt verhalen. Kort gezegd: Nee. In het recht is het zo dat iedere partij de eigen schade draagt, tenzij de ander daarvoor aansprakelijk is. En in dit geval is er sprake van een overmacht situatie. De schaarste aan materialen vindt de oorsprong in problematiek die ofwel nog ligt bij de Corona pandemie of bij de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Daar kan niemand iets aan doen en dus dient de stagnatieschade voor eigen rekening te blijven. 

Waarschuwen voor stagnatie

Uiteraard zijn er ook wel voorbeelden denkbaar dat de stagnatie de schuld is van de zakelijke opdrachtgever. In die gevallen kan er naast termijnverlenging mogelijk wel sprake zijn van vergoeding van daardoor geleden schade. Zo staat er in art 5.5 van de algemene zakelijke voorwaarden van NOA dat als de aanvang van het werk wordt vertraagd door een oorzaak die aan de opdrachtgever is te wijten, hij de kosten moet dragen die verband houden met het verschuiven van de opleverdatum. Is er bij het opstellen van de offerte of het sluiten van de overeenkomst al duidelijk dat de oplevertermijn niet haalbaar is vanwege de schaarste aan een bepaald materiaal of meerdere materialen, dan kan het allemaal wel anders liggen. Immers, als er akkoord wordt gegaan met een opleverdatum in de wetenschap dat die niet haalbaar is, dan is de reden voor het vragen van termijnverlenging natuurlijk niet meer gelegen in overmacht en kunnen de gevolgen dus ook voor rekening en risico van jou komen. Zorg er dan dus voor dat in de offerte of de overeenkomst geen vaste opleverdatum komt te staan en waarschuw direct voor de mogelijkheid voor langere levertijden. 

Voorbeeldtekst levertijd

“Zoals het er nu naar uitziet is vanwege schaarste de levertijd van materiaal X aanzienlijk langer dan normaal. Wij kunnen dan ook niet met zekerheid zeggen wanneer de werkzaamheden gereed zullen zijn.”

 Als het mogelijk is, geef dan wel een richting wanneer levering te verwachten is. Maar let op: Als die verwachting niet wordt gehaald, moet ook dat weer worden gemeld. 

Voorbeeldtekst verwachte levering

Bijv.: “Vanwege de schaarste aan materialen is het niet mogelijk om het werk tijdig/binnen de planning gereed te krijgen. De verwachting is dat in week X het materiaal weer beschikbaar komt. De werkzaamheden zullen daarna weer worden opgestart/ingepland.” 

Is bij het opstellen van de offerte al bekend dat er mogelijke leveringsproblemen kunnen ontstaan of aanwezig zijn, maak hier dan direct een opmerking over in de offerte. 

Voorbeeldtekst offerte

“Zoals het er nu naar uitziet is vanwege schaarste de levertijd van materiaal X aanzienlijk langer dan normaal. Wij kunnen dan ook niet met zekerheid zeggen wanneer de werkzaamheden gereed zullen zijn.”

Volgende week gaan we in op de (on)mogelijkheden van het doorberekenen van prijsverhogingen in de relatie met consumenten. Lees ook ons eerder gepubliceerde artikel over prijsstijgingen door leveranciers. 

Deze reeks over prijswijzigingen is tot stand gekomen in samenwerking met Van Gorcom Advocaten.