Welke geschillenbeslechting kiest u?

U kunt ervoor kiezen om een rechter uitspraak te laten doen, arbitrage te laten verrichten of een bindend advies (ook wel vaststellingsovereenkomst genoemd) op te laten stellen. Daarnaast kan ook gedacht worden aan bemiddeling of mediation. Wij zullen belangrijke verschillen en kenmerken van een gerechtelijke uitspraak, arbitrage en bindend advies behandelen.

Rechten kan altijd

De hoofdregel is dat de rechter altijd bevoegd is om kennis te nemen van een geschil. Bij bedragen tot € 25.000,- hoeft geen advocaat te worden ingeschakeld om een geschil aanhangig te maken. Als de vordering hoger is dan € 25.000,- dan bent u verplicht een advocaat in te schakelen. Overigens is het ook bij lagere bedragen vaak verstandig om juridische bijstand in te schakelen, tenzij u alles weet van de formaliteiten bij de rechter of kennis heeft van het burgerlijk wetboek. 

Wat is wijsheid bij hoogoplopende emoties?

Vaak wordt het secretariaat van NOA gevraagd om een inschatting te maken van de kansen in een juridische procedure. In veel gevallen speelt de emotie hoog op. Hoe begrijpelijk de boosheid ook kan zijn, hij blijkt wel vaak een slechte raadgever. Tussen gelijk hebben en gelijk krijgen zit namelijk een groot verschil. Zeker bij geschillen van een financieel geringe omvang, meestal met een consument, is het doorgaans verstandig om naar een onderling akkoord te streven. De wetgever neemt een consument als de zogenaamd “zwakke partij” enorm in bescherming. Bij een verschil van mening over bijvoorbeeld mondelinge afspraken kiest de rechter vaak de partij van de consument. Tot slot is het altijd verstandig om voor uzelf na te gaan of u ook enig verwijt treft. Indien dat het geval mocht zijn, is het verstandig om daar ook naar te handelen en misschien water bij de wijn te doen ten aanzien van uw standpunt.

Arbitrage of bindend advies

De hoofdregel van het Nederlands recht is dat de rechter de bevoegde instantie is om geschillen te behandelen. Maar partijen kunnen bij het afsluiten van de overeenkomst de afspraak maken dat geschillen worden beslecht door middel van arbitrage of een bindend advies. Voor zowel een arbitrageprocedure als een bindend advies is het noodzakelijk dat er vooraf afspraken worden gemaakt. Dat kan op basis van een overeenkomst of op grond van algemene voorwaarden, die onderdeel zijn van de overeenkomst. Daarom is het ook zo belangrijk dat u de algemene voorwaarden goed doorleest. Alleen op deze manier kunt u voorkomen dat u gebonden bent aan een geschillenregeling die u niet bevalt.

Grote verschil arbitrage en bindend advies

Arbitrage of bindend advies moet u vooraf afspreken. Vaak worden dergelijke zaken geregeld in algemene voorwaarden. Die worden van toepassing verklaard op de overeenkomst. Als er bij het sluiten van de overeenkomst een afspraak is gemaakt dat mogelijke geschillen moeten worden beslecht door arbitrage of bindend advies, heeft u alsnog keuze uit twee mogelijkheden met een groot verschil. Kiest u dan voor een arbitrage instelling (bijvoorbeeld Raad van Arbitrage Bouwnijverheid) of voor een instantie die bevoegd is bindend advies uit te spreken (bijvoorbeeld Technisch Bureau Afbouw). 

Arbitrage voor de bouw

Een arbitraal vonnis heeft in beginsel dezelfde kracht als een uitspraak van de rechter. Dit betekent dat de tenuitvoerlegging van een arbitraal vonnis op dezelfde manier kan geschieden als een vonnis van de rechter. Er moet dan nog wel aan een aantal aanvullende voorwaarden worden voldaan. Vraag daarom altijd of een vonnis van uw arbitrage-instelling op dezelfde manier ten uitvoer kan worden gelegd als een uitspraak van de rechter en check of een arbitrage-instelling professioneel opereert. 

Bindend advies

Een bindend advies heeft de status van een overeenkomst (vaststellingsovereenkomst). Partijen hebben dan eigenlijk voor uitvoering van de werkzaamheden afgesproken dat in geval van een geschil een bepaalde instantie een uitspraak zal doen en dat men zich zal neerleggen bij de uitspraak (bindend advies). Indien de in het ongelijk gestelde partij de uitspraak niet nakomt, moet de in het gelijk gestelde partij alsnog naar de rechter om nakoming van het bindend advies te vorderen. Over het algemeen leert de praktijk dat de rechter een dergelijke vordering altijd zal toekennen. Dat ligt alleen anders als de bindend adviseur in redelijkheid en billijkheid niet tot zijn oordeel had kunnen komen. Dat gebeurt alleen in zeer uitzonderlijke situaties. Met het vonnis van de rechter in de hand kan alsnog het bindend advies worden afgedwongen.

De Geschillencommissie

Op grond van een besluit van de algemene ledenvergadering van NOA zijn leden verplicht om in het verkeer met consumenten de algemene consumentenvoorwaarden voor het afbouwbedrijf of natuursteenbedrijf (en/of grafwerk) te hanteren. In deze voorwaarden is geregeld dat de particulier een geschil kan voorleggen aan de onafhankelijke geschillencommissie in Den Haag. In deze geschillencommissie zitten vertegenwoordigers van NOA, consumentenorganisaties en een onafhankelijke voorzitter. Ook deze commissie doet uitspraak in de vorm van een bindend advies. Wellicht zult u opmerken dat de bevoegdheid van deze commissie niet specifiek in een overeenkomst met de consument geregeld hoeft te zijn. Leden van NOA zijn verplicht om de uitspraak van de geschillencommissie na te komen. Indien dat niet gebeurt, kan NOA op nakoming van het bindend advies worden aangesproken. Op onze beurt zullen wij dan verhaal halen op het betreffende bedrijf. Leden die de uitspraak na ons aandringen niet nakomen, zullen wij royeren. Bij die mededeling worden wij wel eens schamper aangekeken, maar in de afgelopen jaren hebben wij meerdere malen een royement uitgesproken.

Geschillencommissie business-to-business

Alle bedrijven in de afbouwsector kunnen bij het Technisch Bureau Afbouw terecht als men een conflict heeft met een zakelijke opdrachtgever. Partijen moeten vooraf overeenstemming hebben bereikt om TBA een onafhankelijke en deskundige oplossing voor het ontstane geschil te laten uitbrengen. Er kan gekozen worden voor een rapportage in de vorm van een bindend advies waaraan beide partijen zich conformeren. Een langdurig traject via gerechtelijke procedures kan op deze wijze worden voorkomen. TBA kan ook bemiddelen bij een verzoek tot een algemeen technisch advies, een kwaliteitscontrole uitvoeren of een expertiseonderzoek (schadediagnose) doen. Zowel afbouw- en natuursteenbedrijven als zakelijke opdrachtgevers, verzekeringsmaatschappijen, leveranciers, rechtsbijstandverzekeringen en rechtbanken kunnen een aanvraag voor technisch advies, controle of diagnose indienen.

Waar kiest u voor?

Bij geschillen onder een bedrag van € 25.000,- is de sector kantongerecht de bevoegde rechter. Bij geschillen boven dit bedrag hebt u een advocaat nodig en moeten geschillen worden voorgelegd aan de arrondissementsrechtbank. Zoals aangegeven zal de rechter zich in beginsel niet ontvankelijk verklaren als partijen arbitrage of een bindend advies zijn overeengekomen. Over het inschakelen van arbitrage of een bindend advies moeten partijen het wel eens zijn. Arbitrage wordt vooral toegepast bij grotere projecten met technische vraagstukken of aangelegenheden die in het bouwrecht van belang zijn. Ook hier is het inschakelen van een in bouwrecht gespecialiseerde jurist vaak aanbevelenswaardig. Het is wel verstandig om na te gaan wat de kosten zijn van arbitrage, omdat die in bepaalde gevallen hoger kunnen zijn dan inschakeling van de rechter. 

Benoeming technisch deskundige

Er wordt vaak gesteld dat een rechter minder geschikt is te oordelen over technische geschillen. De rechtbank bestaat immers uit juristen die geen verstand hebben van technische vraagstukken. Daarom benoemt de rechtbank regelmatig deskundigen die een oordeel moeten vellen over geschillen in het werk. In menig geval neemt de rechtbank dat standpunt over. 

Wanneer bindend advies?

Bindend advies wordt in de meeste gevallen toegepast in geschillen met particulieren. Ook bij verschil van opvatting over technische vraagstukken bij zakelijke opdrachtgevers kunnen bindend adviseurs worden ingeschakeld. Als partijen vertrouwen hebben in de technische kennis van een bindend adviseur kan een dergelijke procedure zelfs de voorkeur hebben boven een zaak bij de rechtbank of Raad van Arbitrage. Als er echter ook juridische vraagstukken een rol spelen, waar de bindend adviseur geen kaas van gegeten heeft, lijkt een bindend advies minder verstandig.

Er bestaan veel zienswijzen over de beste manier van geschillenbeslechting. Als u een advies wenst voor uw individuele geval, mag u altijd contact opnemen met ons secretariaat om hierover van gedachten te wisselen.