Wat zijn de meest gestelde vragen over de Modelovereenkomst Afbouw? We hebben een top-10 opgesteld. Natuurlijk mét de daarbij behorende antwoorden.
Per 29 september 2022 moet de door de Belastingdienst goedgekeurde Modelovereenkomst Afbouw met kenmerknummer 908202110378410 worden gebruikt. In een onderaannemingscontract of bevestigingsmail voor een opdracht moet hier helder naar worden verwezen. Gebruik hiervoor de tekst: Deze overeenkomst is gelijkluidend aan de door de Belastingdienst op 29 september 2022 onder nummer 908202110378410 beoordeelde overeenkomst. De eerdere versie van de modelovereenkomst uit 2016 is niet meer geldig.
De ZZP-er mag zich volgens de modelovereenkomst vrij laten vervangen door een derde. Als opdrachtgever heeft u hier zeker nog iets over te zeggen. In de modelovereenkomst is een bepaling opgenomen dat vrije vervanging mogelijk is, maar dat dit in overleg gaat met de opdrachtgever. U mag dus zeker invloed uitoefenen op de mogelijke vervanger die het werk komt uitvoeren.
Volgens de modelovereenkomst moet de ZZP-er zelf voor materiaal zorgen, zijn eigen gereedschap gebruiken en eigen kleding dragen. Maar in onze branche is het gebruikelijk dat opdrachtgevers materiaal inkopen en in feite alleen mankracht ‘huren’. Denk aan het voorbeeld dat de opdrachtgever zakken gips koopt en alleen een stukadoor inschakelt om het aan te brengen. In de modelovereenkomst is hierover een bepaling opgenomen waardoor dit prima kan. Bijvoorbeeld in verband met inkoopvoordelen, of bepaald specifiek materiaal dat alleen de opdrachtgever kan regelen. Belangrijk is wel dat de ZZP-er over zijn eigen handgereedschap e.d. beschikt.
Kleding dragen van de opdrachtgever is feitelijk niet toegestaan. Als dit gebeurt op grond van uitdrukkelijke eisen van de hoogste opdrachtgever, bijvoorbeeld vanwege herkenbaarheid en/of veiligheid op de bouwplaats, dan is dit eventueel toegestaan. Het is daarbij echter wel belangrijk dat het eigen bedrijf van de ZZP-er ook herkenbaar en zichtbaar is. In principe moet hij zijn eigen bedrijf uitdragen en niet dat van u. De mogelijkheden om dat wel te kunnen doen, zijn in de modelovereenkomst opgenomen.
Ook voor het vervoer wordt van een zelfstandig ondernemer verwacht dat hij dit zelf regelt. Mag hij dan nooit meerijden? In principe niet, maar het kan natuurlijk een keer voorkomen dat de ZZP-er even zonder eigen vervoer zit (auto staat in de garage wegens onderhoud of iets dergelijks) en daarom dan toch gebruikt maakt van het vervoermiddel van de opdrachtgever.
Het uitgangspunt is dat de ZZP-er een bepaalde klus (afgebakende eenheid zoals dat zo mooi heet) voor een bepaald bedrag op enig moment moet opleveren. Als hij ‘gewoon’ meewerkt met uw werknemers - met als opdracht dat hij tegen daggeld wanden moet bouwen - dan is er geen onderscheid te maken tussen de ZZP-er en een werknemer. Dit is alleen toegestaan als de ZZP-er tijdelijk een zieke werknemer vervangt, of u schakelt de ZZP-er in om de klus op tijd af te krijgen. Continu op deze wijze werken is echter niet toegestaan. Van u en de ZZP-er wordt verwacht dat u een duidelijke opdracht met elkaar overeenkomt, waarbij de ZZP-er een klus aanneemt. Bijvoorbeeld tien woningen, die hij moet stukadoren en die hij op enig moment in de tijd moet opleveren. De modelovereenkomst gaat uit van de situatie dat de ZZP-er en de opdrachtgever als ondernemers zaken doen met elkaar en niet als werknemer en werkgever.
In de hier genoemde situatie gaat het om twee of meer ZZP-ers die gezamenlijk een VOF sluiten. Op zich kan dat prima, echter voor de fiscale regelgeving blijkt elke ZZP-er een enkelvoudige ondernemer. Het simpele feit dat de VOF het werk aanneemt, wil nog niet zeggen dat de individuele ondernemer niet als werknemer kan worden aangemerkt als hij aan het werk is bij een opdrachtgever. Stel dat de individuele ondernemer constant voor dezelfde opdrachtgever aan het werk is op verschillende projecten en hij doet dit tegen een vast uurtarief, dan zal de fiscus bij een controle alleen maar kijken hoe er in de praktijk gewerkt wordt. Als de individuele ondernemer dan als een werknemer kan worden aangemerkt door de manier waarop het werk wordt ingevuld, kan de opdrachtgever nog steeds als werkgever worden aangemerkt en de ZZP-er als werknemer.
In dit geval neemt de BV het werk aan. Op zich is dat prima. De DGA moet zichzelf een eigen minimaal salaris toekennen op grond van de wet en daarover loonheffing afdragen, ondanks dat hij formeel geen werknemer is. Echter, zelfs in deze situatie kan de DGA in de praktijk toch als werknemer bezig zijn. En dan wordt de opdrachtgever alsnog als werkgever aangemerkt. Het kan zijn dat de fiscus bij controles niet als eerste BV’s bekijkt, omdat die al maandelijks loonheffing afdragen, maar het is geen garantie dat de opdrachtgever niet als werkgever kan worden aangemerkt.
Het komt regelmatig voor dat ZZP-ers langdurig en veel voor dezelfde opdrachtgever werken. Maar het simpelweg hebben van meer dan drie opdrachtgevers betekent niet dat de ZZP-er geen werknemer kan zijn. Het is belangrijk dat er geen keten van aaneengesloten opdrachten bij dezelfde opdrachtgever wordt uitgevoerd en dat er geen grote financiële afhankelijkheid bestaat ten opzichte van de opdrachtgever. Een richtlijn kan zijn: als de opdrachtnemer voor meer dan 70% van zijn omzet en inkomen afhankelijk is van de opdrachtgever, dan is sprake van financiële afhankelijkheid. Voor alle duidelijkheid: dit is geen wet en ook geen zekerheid, maar het geeft een indicatie om voor u zelf te kijken of er thans reeds sprake is van een financiële afhankelijkheid. Een ZZP-er kan namelijk best een vol jaar voor één bepaalde opdrachtgever werken als hij bijvoorbeeld als stukadoor stucwerk moet aanbrengen in een opdracht voor een heel groot project met veel woningen.
De indruk wordt gewekt dat u steeds weer opnieuw een heel pak papier moet uitprinten en (laten) ondertekenen voor het aangaan van de modelovereenkomst. Dat hoeft niet. U kunt volstaan met de volgende mededeling in het onderaannemingscontract, of via een bevestigingsmail: Deze overeenkomst is gelijkluidend aan de door de Belastingdienst op 29 september 2022 onder nummer 908202110378410 beoordeelde overeenkomst. Indien bovenstaande tekst niet wordt opgenomen in de overeenkomst, kunnen aannemer en onderaannemer aan deze overeenkomst niet het vertrouwen ontlenen dat geen loonheffingen hoeven te worden afgedragen of voldaan. Maar u hoeft dus niet voor elke opdracht iets te printen of te ondertekenen.
De vraag of iemand ondernemer is of niet, is niet altijd eenduidig met twee zinnen te beantwoorden. Alle bovengenoemde punten spelen een rol. Het is dus niet één onderdeel dat bepaalt of iemand ondernemer of werknemer is, maar het gaat om meerdere facetten gezamenlijk. De fiscus zal bij controle de verschillende onderdelen wegen.
Mocht u andere vragen hebben, schroom dan niet om contact met onze servicedesk op te nemen. Al is het maar om uw eigen zienswijze te checken. Want maakt u met deze regelgeving een fout in de uitvoering, dan kan het duur uitpakken.